Flevoland

Flevoland, provincie van Nederland, in het midden van het land, 2412 km2, met 273.000 inw.; hoofdstad en zetel van het provinciaal bestuur: Lelystad.

De provincie omvat de polders Noordoostpolder, Oostelijk Flevoland en Zuidelijk Flevoland, resp. tweede, derde en vierde inpoldering in het kader van de Zuiderzeewerken, en de gemeente Urk. De polders Oostelijk en Zuidelijk Flevoland worden aan alle zijden omgeven door het IJsselmeer en staan door zeven bruggen in verbinding met het Nederlandse vasteland. Het gehele gebied ligt beneden de zeespiegel.

1. Sociale geografie
De ontwikkeling van het provinciaal grondgebied nam met het in 1961 door de Dienst der Zuiderzeewerken opgestelde structuurplan voor de Zuidelijke IJsselmeerpolders een aanvang. Het plan werd de basis voor de verdere inrichting van alle IJsselmeerpolders en beoogde een 'ontwikkeling van het gebied in relatie met het omringende oude land'. In concreto hield dit in dat de ontwikkeling van de polder Flevoland - in afwijking van de andere polders waar het gewonnen land primair voor agrarische doeleinden bestemd was - zou worden gericht op de ontwikkeling van stedelijke centra die de groeiende sociaal-economische problemen in de steden in de Randstad zouden moeten verlichten.
Tot nu toe werden polders ingericht volgens een agrarisch patroon, waarin iedere kern op haar eigen niveau een min of meer autonoom verzorgingscentrum voor het omringende agrarische gebied moest vormen. De Noordoostpolder werd het meest zuiver volgens dit principe gerealiseerd.
Ook Oostelijk Flevoland werd aanvankelijk volgens dit beginsel opgezet, maar al in de beginperiode werd dit uitgangspunt, mede gezien de schaalvergroting in landbouw, nijverheid en dienstverlenende sector, verlaten. Zuidelijk Flevoland heeft in het kader van het structuurplan en vanwege de ligging nabij de Randstad minder dan Oostelijk Flevoland een agrarische bestemming gekregen, nl. voor slechts 50% van de oppervlakte.
De rest is ongeveer gelijkelijk verdeeld over recreatie en stedelijke en industriële vestigingen, vaarten en wegen. Woonkernen zijn de gemeente Almere en, in mindere mate, Zeewolde. Zowel Lelystad als Almere heeft een belangrijke taak in het kader van de overloop van bevolking en werkgelegenheid vanuit de noordvleugel van de Randstad en zijn daarnaast stepping stones naar en van het oosten en noorden van het land; mede in dit verband werd de dijk met de weg Enkhuizen-Lelystad aangelegd en werden een primaire weg (A6) en een spoorlijn aangelegd door Almere en Lelystad (en het tussengelegen natuurgebied van de Oostvaardersplassen).

1.1 Bevolking
De provincie telt zes gemeenten. De bevolkingsdichtheid bedraagt 191 inw. per km2 land (Nederlands gemiddelde: 457 inw. per km2 land).

1.2 Economie
Het grootste deel van het provinciale grondgebied wordt in beslag genomen door uitgestrekte akkerbouwgebieden, m.n. in de Flevolandpolders; de belangrijkste gewassen zijn granen, suikerbieten en aardappelen. De bedrijven zijn relatief groot.
De provincie heeft daarnaast een leidende functie op het gebied van de biologisch-dynamische landbouw, hoewel dergelijke bedrijven vaak kleinschalig van opzet zijn en veelal worden gebruikt voor experimenten. De bedrijven (akker- en tuinbouw) liggen voor een groot deel geconcentreerd rond Lelystad, dat zich in toenemende mate ontwikkelt als centrum van toelevering, verwerking en handel op dit gebied. In de Noordoostpolder vindt naast akkerbouw relatief veel tuinbouw (bloembollen, appelen) plaats.
Rond Urk rundveeteelt en intensieve veehouderij, met Emmeloord als centrum van verwerking en handel. Het sinds 1968 door de overheid gevoerde industrialisatiebeleid voor Lelystad en Almere (vestigingspremies) heeft op nationaal niveau weinig spectaculaire resultaten tot gevolg gehad. Regionale centra van industrie zijn de gemeenten Lelystad en Urk.
De industrie omvat m.n. metaalproductie en machinebouw, gevolgd door productie van aardewerk, hout, meubels en papier en grafische bedrijven. In de Zuidelijke IJsselmeerpolders is de met de landbouw verbonden groothandel van belang.

1.3 Toerisme
De recreatieve functie van de provincie is van aanzienlijk belang, m.n. voor recreanten uit de Randstad. Watersport vindt plaats op de randmeren en het noordelijk deel van het plassengebied tussen Lelystad en Almere. Beide gebieden zijn daarnaast van belang als natuurgebied. Een van de grootste toeristische trekpleisters is het attractiepark Walibi bij Biddinghuizen.
Interessant en voor de archeologie van groot belang is het Museum voor Scheepsarcheologie te Dronten-Ketelhaven, met een uitgebreide collectie scheepsarcheologica en exposities over de historie van de Zuiderzeevaart en de scheepsbouw in de late middeleeuwen. Daarnaast is de historische visserstad Urk een van de belangrijkste toeristische trekpleisters (haven, binnenstad, klederdracht); historisch museum in het Oude Raadhuis. Het Nieuw Land Poldermuseum te Lelystad biedt een historisch overzicht van de inpolderingen van het IJsselmeer.

2. Geschiedenis
Het gebied van de drooggelegde Flevolandpolders en de Noordoostpolder heeft door het graven van de sloten en greppels en door het aanbrengen van de drainage binnen de kavels een zeer groot aantal belangrijke archeologische vondsten opgeleverd, met behulp waarvan o.m. mesolitische bewoning op rivierduinen in Oostelijk Flevoland is aangetoond.
Van grote betekenis is het bewijs voor bewoning op kleiruggen langs kreken, aangezien het hier een zeer vroege neolithische cultuur betreft, daterend van ca. 3300 v.C. en thans aangeduid als de Swifterbantcultuur. Deze neolithische cultuur is ook op rivierduinen in de nabijheid van de kleiruggen aangetroffen.
De provincie Flevoland werd gevormd op 1 jan. 1986 door het samenvoegen van de gemeente Urk en de polders Noordoostpolder (drooggevallen in 1942; zelfstandige gemeente sinds 1962), Oostelijk Flevoland (1957) en Zuidelijk Flevoland (1968). De laatste twee stonden tot dat jaar onder toezicht van het Openbaar Lichaam Zuidelijke IJsselmeerpolders (een bestuursgebied dat dezelfde taken had als een gemeente, uitgezonderd een aantal taken op vnl. het gebied van ruimtelijke ordening), dat destijds werd opgeheven.

Heeft u nog meer informatie toe te voegen? Klik hier.